ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ - ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2024
Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ὁ Θαυματουργός ο Καυσοκαλυβίτης
Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 μ.Χ., στην Εύβοια, στο χωριό Άγιος Ιωάννης της επαρχίας Καρυστίας. Οι γονείς του, Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου, ήταν ευσεβείς και φιλόθεοι άνθρωποι. Ο πατέρας του, μάλιστα, ήταν ψάλτης στο χωριό και είχε γνωρίσει προσωπικά τον Άγιο Νεκτάριο. Η οικογένειά του ήταν πολυμελής και οι γονείς, φτωχοί γεωργοί, δυσκολεύονταν να τη συντηρήσουν. Γι’ αυτό ο πατέρας υποχρεώθηκε να φύγει στην Αμερική, όπου δούλεψε στην κατασκευή της διώρυγας του Παναμά.
Ο μικρός Ευάγγελος ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας. Φύλαγε πρόβατα στο βουνό και είχε παρακολουθήσει μόνο την πρώτη τάξη του δημοτικού, όταν αναγκάστηκε και αυτός λόγω της μεγάλης φτώχειας να πάει στη Χαλκίδα για να δουλέψει. Ήταν μόλις επτά χρονών. Εργάστηκε δύο τρία χρόνια σ ἕνα κατάστημα. Μετά πήγε στον Πειραιά, όπου δούλεψε δύο χρόνια στο παντοπωλείο ενός συγγενούς.
Στα δώδεκά του χρόνια έφυγε κρυφά για το Άγιον Όρος, με τον πόθο να μιμηθεί τον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη, τον οποίο είχε ιδιαίτερα αγαπήσει, όταν παλαιότερα είχε διαβάσει το βίο του. Η χάρις του Θεού τον οδήγησε στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου Καυσοκαλυβίων και στην υποταγή δύο Γερόντων, του Παντελεήμονος, ο οποίος ήταν και πνευματικός, και του Ιωαννικίου, αδελφών κατά σάρκα. Αφοσιώθηκε στους δύο Γέροντες, που κατά κοινή ομολογία ήταν ιδιαίτερα αυστηροί, με μεγάλη αγάπη και με πνεύμα απόλυτης υπακοής.
Έγινε μοναχός σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και πήρε το όνομα Νικήτας. Μετά από δύο χρόνια έγινε μεγαλόσχημος. Λίγο αργότερα ο Θεός του δώρισε το διορατικό χάρισμα.
Στα δεκαεννέα του χρόνια ο Γέροντας αρρώστησε πολύ σοβαρά, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει οριστικά το Άγιον Όρος. Επέστρεψε τότε στην Εύβοια, όπου εγκαταβίωσε στη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους Λευκών. Ένα χρόνο αργότερα, το έτος 1926 μ.Χ., σε ηλικία είκοσι ετών, χειροτονήθηκε ιερέας στον Άγιο Χαράλαμπο Κύμης από τον Πορφύριο Γ’ , Αρχιεπίσκοπο Σινά, ο οποίος του έδωσε το όνομα Πορφύριος. Στα είκοσι δύο του έγινε πνευματικός-εξομολόγος και λίγο αργότερα αρχιμανδρίτης. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως εφημέριος στους Τσακαίους, χωριό της Εύβοιας.
Στην Εύβοια, στην Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους, έζησε δώδεκα χρόνια, διακονώντας τους ανθρώπους ως πνευματικός και εξολόγος, και τρία χρόνια στην Άνω Βάθεια, στην εγκαταλελειμμένη Μονή του Αγίου Νικολάου.
Το 1940 μ.Χ., παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γέροντας Πορφύριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου και πνευματικού στην Πολυκλινική Αθηνών.
Όπως ο ίδιος έλεγε, έζησε εκεί τριάντα τρία χρόνια σαν μία μέρα, ασκώντας ακαταπόνητα το πνευματικό έργο και ανακουφίζοντας τον πόνο και την ασθένεια των ανθρώπων.
Από το 1955 μ.Χ. είχε εγκατασταθεί στα Καλλίσια, όπου είχε μισθώσει από την Ιερά Μονή Πεντέλης το εκεί ευρισκόμενο μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή που το περιέβαλλε, την οποία καλλιεργούσε με μεγάλη επιμέλεια. Εδώ, παράλληλα εξασκούσε το πλούσιο πνευματικό του έργο.
Το καλοκαίρι του 1979 μ.Χ., εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι με το όνειρο να χτίσει μοναστήρι. Εκεί ζούσε στην αρχή σε ένα τροχόσπιτο κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και μετά σε ένα απέριττο κελλάκι από τσιμεντόλιθους, όπου και υπέμενε αγόγγυστα τις πολλές δοκιμασίες της υγείας του. Το 1984 μ.Χ. μεταφέρθηκε σε κτίσμα του υπό ανέγερση μοναστηριού, για την ολοκλήρωση του οποίου ο Γέροντας, παρόλο που ήταν πολύ άρρωστος και τυφλός, εργαζόταν ακατάπαυστα και ακαταπόνητα. Με τη θεμελίωση του Καθολικού της Μονής Μεταμορφώσεως, στις 26 Φεβρουαρίου 1990 μ.Χ., αξιώθηκε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια της επίγειας ζωής του άρχισε να προετοιμάζεται για την κοίμησή του. Επιθυμούσε να αποσυρθεί στο Άγιον Όρος, στα αγαπημένα του Καυσοκαλύβια, όπου μυστικά και αθόρυβα, όπως έζησε, θα έδιδε την ψυχή του στο Νυμφίο της. Πολλές φορές τον άκουσαν να λέει: «Επιδιώκω και τώρα που εγήρασα να πάω και να πεθάνω εκεί πάνω».
Πράγματι, τον Ιούνιο του 1991 μ.Χ., προαισθανόμενος το τέλος του, και μη θέλοντας να κηδευθεί με τιμές, αναχώρησε για το καλύβι του Αγίου Γεωργίου στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου είχε καρεί μοναχός πριν από περίπου 70 χρόνια και στις 4:31΄ το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1991 μ.Χ. παρέδωσε το πνεύμα στον Κύριο, που τόσο αγάπησε στη ζωή του.
Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από το στόμα του ήταν από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου, αυτά που τόσο αγαπούσε και πολύ συχνά επαναλάμβανε: «ἵνα ὦσιν ἓν».
Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου προχώρησε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την συνεδρίαση της 27ης Νοεμβρίου 2013 μ.Χ., υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του
Τα κύρια χαρακτηριστικά του Γέροντος Πορφυρίου σε όλη τη ζωή του ήταν η άκρα ταπείνωσή του, η τέλεια αγάπη του στον Χριστό και τον συνάνθρωπο, η αίσθηση του ότι ανήκει στην Εκκλησία, με μία απόλυτη υπακοή σ΄ αυτήν εν Χριστώ και με μία απόλυτη ενότητα με όλους και η βίωση της αθανασίας και της ελευθερίας από τον φόβο και την κόλαση από αυτή εδώ τη ζωή. Σ΄ αυτά πρέπει να προστεθούν η αγόγγυστη υπομονή του στους αφόρητους πόνους, η σοφή διάκρισή του, η ασύλληπτη διόρασή του, η απέραντη φιλομάθειά του, η εκπληκτική ευρύτητα των γνώσεων του που ήταν καρπός της Χάρης και δώρο Θεού και όχι αποτέλεσμα σπουδής, η ανεξάντλητη φιλοπονία και εργατικότητα του, η αδιάλειπτη ταπεινή και για τον λόγο αυτόν αποτελεσματική προσευχή του, το ακραιφνώς ορθόδοξο, αλλά όχι φανατικό φρόνημά του, οι επιτυχείς συμβουλές του, η πολυμέρεια των διδαχών του, η βαθύτατη ευλάβειά του, το ιεροπρεπέστατο των ακολουθιών που τελούσε, και η μεγάλη φροντίδα του να κρατηθεί μυστική η εκτεταμένη προσφορά του.
Τα ουσιώδη
Προσπαθώντας να εμβαθύνουμε στα ουσιώδη στοιχεία που συγκροτούσαν την προσωπικότητα του Γέροντος Πορφυρίου καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αυτά ήταν: πρώτον, η ένταξή του στην Εκκλησία κατά έναν ουσιαστικό και όχι τυπικό τρόπο, δεύτερον, η απέραντη αγάπη του στον Χριστό και δι΄ Αυτού στον συνάνθρωπο, που συνοδευόταν από αγία ταπείνωση, τρίτον, η βίωση της εν Χριστώ μυστικής χαράς και τέταρτον η βίωση της εν Χριστώ αθανασίας.
α) Η ένταξη στην Εκκλησία
Ο Γέρων Πορφύριος έλεγε μαζί με όλους τους Αγίους ότι ο Χριστός πρέπει να είναι μέσα στην Εκκλησία. Αυτό σημαίνει ενωμένος με τον Χριστό και με όλους τους ανθρώπους του Χριστού και προπαντός με τον αρχιερέα Του, που επέχει τόπο και τύπο Χριστού. Αλλά αυτό, το να είναι κανείς μέσα στην Εκκλησία δεν είναι κάτι τυπικό. Αυτό άλλωστε πρέπει να σημαίνει η διαθήκη του, στην όποια μας εύχεται να μπούμε στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία του Θεού, παρ΄ όλον που επιφανειακά σκεπτόμενοι θα του απαντούσαμε ότι είμαστε ήδη στην Εκκλησία, αφού είμαστε βαπτισμένοι.
Πράγματι είμεθα μέσα στην Εκκλησία, αλλά τόσο μόνο όσο είναι μέσα στην Ελλάδα ο ξένος ταξιδιώτης που πέρασε τα σύνορα της κατά ένα-δύο βήματα. Αυτός, αν και είναι στην Ελλάδα τυπικά και ουσιαστικά και μπορεί να ταξιδέψει παντού σ΄ αυτήν και να τη γνωρίσει όλη, όμως είναι σαν να μην είναι, αφού μόνο δυο βήματα πέρασε στο έδαφός της και τίποτε δεν ξέρει ακόμη από Ελλάδα. Έτσι και ο Χριστιανός που μια φορά πέρασε την πόρτα της Εκκλησίας και μπήκε μέσα σ΄ αυτήν, είναι ουσιαστικά σαν να μην μπήκε, άμα δεν προχωράει διαρκώς βαθύτατα σ΄ αυτήν μέχρι να φθάσει στον θρόνο του Θεού.
Ο Γέροντας είχε δει στην πράξη ότι η Χάρη του Θεού ενεργεί μέσα στην Εκκλησία, ότι οι πιστοί πρέπει να είναι μεταξύ τους ενωμένοι σαν ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, ότι κανείς δεν μπορεί να σωθεί όταν ζητά μόνο την ατομική του σωτηρία, ότι η ενότητα ως αίτημα, πόθος και βίωμα του πιστού είναι βασικό στοιχείο της Εκκλησίας και προϋπόθεση της σωτηρίας και ότι η αγάπη, που ωθεί την ψυχή στην ενότητα, είναι απαραίτητη, για να μπει κανείς στην κοινότητα που συνιστά την επίγεια άκτιστη Εκκλησία και να σωθεί εκεί.
β) Η αγάπη
Η κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία συμμέτοχων στην ύπαρξη και στη χαρά, για τη μετάδοση της ζωής, είναι η αγάπη. Αυτός που σκέπτεται ότι ο νέος άνθρωπος θα του στερήσει κάτι από την άνεσή του και τη χαρά του δεν σκέπτεται όπως ο Θεός, ο οποίος δημιούργησε το ανθρώπινο Γένος, παρ΄ όλον ότι αυτό Τον παρεπίκρανε (ανθρωποπαθώς μιλώντας). Η μόνη διάθεση, λοιπόν, που αρμόζει σε ανθρώπους πλασμένους εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν Θεού, είναι η αγάπη, δηλαδή το άνοιγμα της καρδιάς στο άλλο πρόσωπο, στο Σύ του Θεού και στο σύ του συνανθρώπου.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους όποιους προσπαθεί η Εκκλησία να πείσει τους ανθρώπους να βαδίσουν στον σωστό δρόμο. Όμως ο βασιλικός δρόμος της ευαίσθητης, ποιητικής και ευγενικής ψυχής που σου υπεδείκνυε ο Γέρων Πορφύριος είναι ο δρόμος της αγάπης, του θείου έρωτα προς τον Ιησού Χριστό και η ανιδιοτέλεια, δηλαδή η αδιαφορία για το αν η αγάπη σου στον Χριστό συνεπάγεται χαρές ή οδύνες. Είναι δρόμος γεμάτος αρχοντιά και ανωτερότητα, χωρίς μιζέριες, υπολογισμούς και φόβους, λεβέντικος και άξιος του θείου μεγαλείου και της απόλυτης εμπιστοσύνης στη φιλική διάθεση του Χρίστου που μας αγαπά.
Αυτό συνεπάγεται και μία ωραία μεθόδευση του πνευματικού αγώνα του χριστιανού, την οποία συχνά-πυκνά και με πολλά παραδείγματα ανέπτυσσε. Ας θυμηθούμε μερικά:
- Όταν είσαι σ΄ ένα κατασκότεινο δωμάτιο, μη χτυπάς το σκοτάδι για να το διώξεις. Δεν φεύγει έτσι. Άνοιξε το παράθυρο στο φως, δηλαδή δώσου στην αγάπη του Χριστού και τότε χωρίς κόπο φεύγει το σκοτάδι.
- Όταν έρχεται ο κακός λογισμός, η μελαγχολική σκέψη, ο φόβος, ο πειρασμός να σε καταλάβει, μην πολεμάς μαζί τους να τα διώξεις. Άνοιξε τα χέρια σου στην αγάπη του Χριστού και σε παίρνει στην αγκαλιά του και χάνονται αυτά μόνα τους.
- Όταν ο κήπος της ψυχής σου είναι γεμάτος αγκάθια (πάθη), μην προσπαθείς να τα ξεριζώσεις και βρίσκεσαι διαρκώς τραυματισμένος και μολυσμένος από την ασχολία σου μαζί τους. Δώσε όλη τη δύναμη σου στα λουλούδια της ψυχής σου, πότισέ τα, και τότε τ΄ αγκάθια θα ξεραθούν μόνα τους. Και το καλύτερο λουλούδι είναι η αγάπη σου στον Χριστό. Αν ποτίσεις αυτήν και αναπτυχθεί, όλα τα αγκάθια μαραίνονται.
γ) Η χαρά
Ο Γέρων Πορφύριος αγαπούσε όλους με την αγάπη του Χριστού που είναι μοναδική για τον καθένα. Αλλά η πλούσια καρδιά του Χριστού και όσων ομοιώθηκαν μ΄ Αυτόν, μπορεί ν΄ αγαπά με μοναδικό τρόπο τον κάθε άνθρωπο, που είναι εικόνα του αγαπημένου Χριστού. Και η αγάπη αυτή ελκύει τη Θεία Χάρη, που επιπίπτει στον αγαπώντα σαν χαρά μεγάλη και ανεξάντλητη. Αυτός που αγαπά είναι χαρούμενος, γιατί η αγάπη είναι δόσιμο και το δόσιμο συνεπάγεται τη μακαριότητα, όπως είπε ο Κύριος («μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν», Πράξ. 20,35). Έτσι ζούσε ο Γέροντας στη χαρά που κανείς, ούτε οι πόνοι ούτε οι θλίψεις, δεν αφαιρεί από εκείνον που είναι δοσμένος στην αγάπη του Χριστού. Ο Γέροντας Πορφύριος, ζώντας μέσα στην αγάπη του Χριστού είχε διαπιστώσει εμπειρικά αυτό που γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής: «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον» (Α’ Ίω. 4,18) και γι΄ αυτό λέει σε μια ηχογραφημένη συνομιλία του με έμφαση και με γεμάτη πραότητα βεβαιότητα «Ο φίλος, ο αδελφός (ο Χριστός)…! Πώς το φωνάζει αυτό όμως…! και πόσο…! Τί βάθος κρύβεται μέσα σ’ αυτό…! Πολύ βάθος! Δηλαδή είναι το θάρρος. Δεν θέλει τον φόβο ο Χριστός, δεν τόνε θέλει τον φόβο!»
δ) Η αθανασία
Η νίκη πάνω στον θάνατο, η αίσθηση και η βεβαιότητα της αθανασίας είναι ένα βίωμα κοινό σε όλους τους Αγίους και στον Γέροντα Πορφύριο. Λέγει στην προαναφερθείσα ηχογραφημένη συνομιλία του: «Ο άνθρωπος του Χριστού πρέπει ν΄ αγαπήσει τον Χριστό, κι όταν αγαπήσει τον Χριστό απαλλάττεται από τον διάβολο, από την κόλαση και από τον θάνατο». Δεν είναι αυτά λόγια ειπωμένα από κάποιον που συνέλαβε αυτή την αλήθεια με τη σκέψη του. Είναι λόγια βγαλμένα από ένα αληθινό προσωπικό βίωμα και γι΄ αυτό έχουν την αξία μαρτυρίας αυτόπτη μάρτυρα. Δεν αλλάζει το πράγμα από το γεγονός ότι ο Γέροντας Πορφύριος από ταπείνωση και βαθιά αίσθηση της ανθρώπινης ασθένειάς μας λέγει ότι δεν έχει φθάσει σε αυτή την κατάσταση.
Μάλλον ενισχύεται η αξιοπιστία του, διότι δεν είναι πλέον ένας που νομίζει ότι έφθασε κάπου. «Δεν έχω φθάσει, αυτό ζητάω, αυτό θέλω. Και στη σιωπή μου και παντού προσπαθώ να ζήσω σ΄ αυτά. Δεν τα ζω όμως, …προσπαθώ. Δηλαδή, πως να σου πω, πως να σας πώ; Δεν έχω πάει σ΄ ένα μέρος, έτσι… ή πήγα μια φορά, το είδα, τώρα δεν είμαι εκεί, αλλά το θυμάμαι, το λαχταράω, το θέλω. Να τώρα, αυτή τη στιγμή, αύριο, μεθαύριο, κάθε στιγμή μούρχεται και το θέλω. Θέλω να πάω εκεί, το ζητάω. Δεν είμαι όμως εκεί… Ναι, αλλά ζω μέσα σ΄ αυτή την προσπάθεια…»
Βεβαιοί ο Άγιος Γρηγόριος ότι το ευρείν τον Θεόν έγκειται εις το αεί Αυτόν ζητείν. Δεν υπάρχει καλύτερη και εγκυρότερη επιβεβαίωση ότι ο Γέρων Πορφύριος βρήκε τον Θεό, και ότι ο δρόμος της αγάπης που μας υποδεικνύει είναι ο συντομότερος, ο ασφαλέστερος και ο καλύτερος για να μας βρει και μας ο Θεός και να περιμαζέψει τον καθένα μας, σαν το ένα απολωλός πρόβατο, με χαρά και με αγάπη και να μας οδηγήσει από αυτήν εδώ τη ζωή στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία Του, που είναι χώρα αγάπης, χαράς, ειρήνης και αθανασίας.
Επιστολή Γέροντος Πορφυρίου προς τα πνευματικά του παιδιά
«Αγαπητά πνευματικά μου παιδιά.
Τώρα που ακόμα έχω τας φρένας μου σώας θέλω να σας πω μερικές συμβουλές. Από μικρό παιδί όλο στις αμαρτίες ήμουνα. Και όταν με έστελνε η μητέρα μου να φυλάξω τα ζώα στο βουνό, γιατί ο πατέρας μου, επειδή ήμασταν φτωχοί είχε πάει στην Αμερική για να εργαστεί στην διώρυγα του Παναμά, για εμάς τα παιδιά του, εκεί, που έβοσκα τα ζώα συλλαβιστά διάβαζα τον βίο του αγίου Ιωάννου του Καλλυβίτου και πάρα πολύ αγάπησα τον Άγιο Ιωάννη και έκανα πάρα πολλές προσευχές σαν μικρό παιδί που ήμουνα 12-15 χρονών δεν θυμάμαι ακριβώς καλά και θέλοντας να τον μιμηθώ με πολύ αγώνα έφυγα από τους γονείς μου κρυφά και ήλθα στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους και υποτάκτηκα σε δυο γεροντάδες αυταδέλφους τον Παντελεήμονα και τον Ιωαννίκιο.
Μου έτυχε να είναι πολύ ευσεβείς και ενάρετοι και τους αγάπησα πάρα πολύ και γι’ αυτό με την ευχή τους τους έκανα άκρα υπακοή. Αυτό με βοήθησε πάρα πολύ, αισθάνθηκα και μεγάλη αγάπη και προς τον Θεό και πέρασα πάρα πολύ καλά. Αλλά, κατά παραχώρηση του Θεού, για τις αμαρτίες μου αρρώστησα πολύ και οι Γεροντάδες μου μου είπαν να πάω στους γονείς μου στο χωριό μου εις τον Άγιον Ιωάννη Ευβοίας. Και ενώ από μικρό παιδί είχα κάνει πολλές αμαρτίες όταν ξαναπήγα στον κόσμο συνέχισα τις αμαρτίες οι οποίες μέχρι και σήμερα έγιναν πάρα πολλές.
Ο κόσμος όμως με πήρε από καλό και όλοι φωνάζουνε ότι είμαι άγιος. Εγώ όμως αισθάνομαι ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος του κόσμου. Όσα ενθυμόμουνα βεβαίως τα εξομολογήθηκα, αλλά γνωρίζω ότι γι αυτά που εξομολογήθηκα με συγχώρησε ο Θεός, αλλ’ όμως τώρα έχω ένα συναίσθημα ότι και τα πνευματικά μου αμαρτήματα είναι πάρα πολλά και παρακαλώ όσοι με έχετε γνωρίσει να κάνετε προσευχή για μένα διότι και εγώ όταν ζούσα πολύ ταπεινά έκανα προσευχή για σας, αλλ’ όμως τώρα που θα πάω για τον ουρανό έχω το συναίσθημα ότι ο Θεός θα μου πεί: τι θέλεις εσύ εδώ; Εγώ ένα έχω να του πω. Δεν είμαι άξιος Κύριε για εδώ, αλλ’ ότι θέλει η αγάπη σου ας κάμει για μένα.
Από εκεί και πέρα δεν ξέρω τι θα γίνει. Επιθυμώ όμως να ενεργήσει η αγάπη του Θεού. Και πάντα εύχομαι τα πνευματικά μου παιδιά να αγαπήσουν το Θεό, που είναι το πάν, για να μας αξιώσει να μπούμε στην επίγειο άκτιστο εκκλησία του. Γιατί από εδώ πρέπει να αρχίσουμε. Εγώ πάντα είχα την προσπάθεια να προσεύχομαι και να διαβάζω τους Ύμνους της Εκκλησίας, την Αγία Γραφή και τους βίους των Αγίων μας και εύχομαι και εσείς να κάνετε το ίδιο. Εγώ προσπάθησα με τη χάρη του Θεού να πλησιάσω τον Θεό και εύχομαι και εσείς να κάνετε το ίδιο. Παρακαλώ όλους σας να με συγχωρέσετε για ότι σας στεναχώρησα.
Ιερομόναχος Πορφύριος
Εν Καυσοκαλυβίοις τη 4/7 Ιουνίου 1991»
Ἀπολυτίκιον. Ἦχοςπλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον
Ἰχνηλάτης τῶν πάλαι πατέρων γέγονας, Ἁγιωνύμου τοῦ Ὄρους ἀσκήσας Σκήτῃ σεπτῇ, Τριάδος τῆς Ζωαρχικῆς, τῶν Καυσοκαλυβίων, ἄβυσσος θείων δωρεῶν, λυτήρ δεινῶν ἀσθενειῶν, ἐδείχθης ὦ θεοφόρε. Πορφύριε οἰκουμένης, πάσης, ποιμήν ἡμῶν καί στήριγμα.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Τῆς Εὐβοίας τὸν γόνον, Οἰκουμένης ἀγλάϊσμα (πρώτη γραφή: πανελλήνων τὸν Γέροντα), τῆς Θεολογίας τὸν μύστην καὶ Χριστοῦ φίλον γνήσιον, Πορφύριον τιμήσωμεν, πιστοί, τὸν πλήρη χαρισμάτων ἐκ παιδός. Δαιμονῶντας γὰρ λυτροῦται, καὶ ἀσθενεῖς ἰᾶται πίστει κράζοντας· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ ἁγιάσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Προγιγνώσκειν τὸ μέλλον σοφῶς, Πορφύριε, ὡς ἀντιμίσθιον πόνων καὶ βιοτῆς εὐσεβοῦς χάριν δέδωκέ σοι ἄνωθεν ὁ Κύριος· ἄνθος Εὐβοίας ἱερόν, ἐκ τοῦ Ἄθω μυστικῶς πρὸς κήπους μετεφυτεύθης ἀλήκτου δόξης πρεσβεύειν Χριστῷ ὑπὲρ τῶν εὐφημούντων σε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ´. Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Φωτὸς χωρίον τοῦ Θεοῦ καὶ χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος ἔμπλεως, τῶν ἱερέων καλλονή, τῶν μοναστῶν κανὼν ἀκριβέστατος, Πορφύριε σοφέ, τῇ διακρίσει λάμψας καὶ θαύμασι, Πατὴρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
(Ἀγνώστου ποιητοῦ - εὑρέθησαν στὸ κελλίον τοῦ Γέροντος ὡς χειρόγραφα, ὡς προσευχὴ ἀγνώστων προσκυνητῶν καὶ ἁπλῶς παρατίθενται ἐδῶ, δὲν προτείνονται πρὸς ψαλμῴδησιν)
Ὁσίως διέπρεψας ἐν μέσῳ ἄστει σοφέ, τὴν κλῆσιν δεξάμενος ἀπὸ κοιλίας μητρός· ὅθεν προσκαρτεροῦντες τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, προσέτι μαρτυρίᾳ πλείω τούτων δοθῆναι, ἵνα ἀκαταπαύστως τὴν δόξαν σου ὑμνοῦμεν, αἰτούμενοι ἐλέους τῷ σὲ ἁγιάσαντι.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
(Ἀγνώστου ποιητοῦ - εὑρέθησαν στὸ κελλίον τοῦ Γέροντος ὡς χειρόγραφα, ὡς προσευχὴ ἀγνώστων προσκυνητῶν καὶ ἁπλῶς παρατίθενται ἐδῶ, δὲν προτείνονται πρὸς ψαλμῴδησιν)
Πνευματέμφορος ὅλος καὶ ἀπαθέστατος, διακρίσεως φάρος φωτοειδέστατος, ἱερατεύων τῷ Χριστῷ, ὡς ἰσάγγελος ὤφθης. Προφήτης θαυμαστός, τὰ ἐγγὺς καὶ τὰ μακράν, προβλέπεις ὅσιε
Πάτερ, Πορφύριε θεοφόρε, Ἁγίου Ὄρους τὸ ἀγαλλίαμα.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Ὡς παιδιόθεν τὸν Χριστὸν χαίρων ἠγάπησας, καὶ τὰ τοῦ βίου ἀγαθὰ ἀπαρνησάμενος, τὴν τοῦ Ἄθωνος κατέλαβες πολιτείαν, τὸν τῆς πτώσεως χιτῶνα ἐκδυσάμενος, ἀνεδείχθης τῆς Τριάδος ἐνδιαίτημα καὶ πρεσβεύεις ἀεί, Πάτερ ὅσιε, σωθῆναι ἡμᾶς.
Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Τὸν ὑακίνθῳ καὶ πορφύρᾳ ταπεινώσεως, ὑπακοῆς τε καὶ ἀγάπης στολισάμενον τῆς ψυχῆς αὐτοῦ τὸ ἔνδυμα καὶ ὀφθέντα χαρισμάτων θείου πνεύματος ἐκσφράγισμα εὐφημήσωμεν σοφίας ὡς διδάσκαλον ἀνακράζοντες· Χαίροις, μάκαρ Πορφύριε.
Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Τοῦ Παρακλήτου τὸν ναὸν τὸν ἁγιώτατον καὶ τῆς πανάγνου Θεοτόκου προσφιλέστατον, ἀνυμνήσωμεν Πορφύριον ἐκ καρδίας. Ἀγαπᾷ γὰρ καὶ ἰᾶται πάντας καὶ φρουρεῖ καὶ πρεσβεύει ὅπως τύχωμεν θεώσεως. Ὅθεν κράζομεν· χαίροις, πάτερ Πορφύριε.
Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ἁγίων Πάντων ὁ χορός νῦν εὐφραινέσθωσαν καί ὀρθοδόξων τά πληρώματα χαιρέτωσαν, ὅτι ἄρτι τῇ Ἐκκλησίᾳ, λαμπρός ἀστήρ ἐφάνη. Τριάδος τῆς Ἁγίας Σκήτης σεπτῆς, τῶν Καυσοκαλυβίων κόσμος φανείς. Διό κράζομεν, χαίροις πάτερ Πορφύριε.
Μεγαλυνάριον
Χαῖρε καί εὐφραίνου Σκήτη λαμπρά, Καυσοκαλυβίων, ἐν σοί ηὔγασεν ἀληθῶς, ἄστρον καταυγάσαν, τήν οἰκουμένην πάσαν, καί πάντας ἀφυπνίζων, πρός βίον κρείττονα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Χαίροις χαρισμάτων ὁ θησαυρὸς καὶ τῶν ἰαμάτων ἡ πηγὴ ἡ θαυματουργός. Χαίροις ὁ προφήτης ὁ νέος Ἐκκλησίας, Πορφύριε, τρισμάκαρ, Ἄθωνος καύχημα.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Χαίροις, ὁ χαρίτων πλησθεὶς πολλῶν ἐν ἐσχάτοις χρόνοις καὶ ἰθύνας πιστοὺς καλῶς πρὸς λειμῶνας θείους, ἀστὴρ θεοσοφίας καὶ ἀκραιφνοῦς ἀγάπης, πάτερ Πορφύριε.
Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Χαίροις τῆς Εὐβοίας γόνος ἐσθλός, καὶ ὑπερουσίου τῆς Τριάδος μυσταγωγός· χαίροις τοῦ ἀκτίστου, φωτὸς τοῦ Θαβωρίου, αἱρέτης καὶ δοχεῖον, Πάτερ Πορφύριε.
Ὁ Προφήτης Ἀββακούμ
Τάττει Θεὸς σοι τοὺς πόδας τεθνηκότι,
Εἰς συντέλειαν Ἀββακούμ, καθὼς ἔφης.
Δευτερίῃ Ἀββακοὺμ ἀνεβήσατο εἰς Θεοῦ ἄστυ.
Ὁ Ἀββακούμ, ποὺ τὸ ὄνομά του σημαίνει «θερμὸς ἐναγκαλισμός», ἦταν ἀπὸ τὴ φυλὴ τοῦ Συμεὼν καὶ γιὸς τοῦ Σαφάτ. Ὁ χρόνος ποὺ ἔδρασε τίθεται μεταξὺ 650 καὶ 672 π.Χ.
Στὸ προφητικό του βιβλίο, ποὺ διακρίνεται γιὰ τὴν ἀξιόλογη λογοτεχνική του χάρη, ἐλέγχει τὸν ἰουδαϊκὸ λαό, ἐπειδὴ παρεξέκλινε ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ θρησκεία στὴν εἰδωλολατρία.
Νὰ τί συγκεκριμένα ἀναφέρει, σχετικὰ μὲ τὸ πῶς πρέπει κανεὶς νὰ πιστεύει στὸ Θεό:
«Ἐὰν ὑποστείληται, οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ· ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεώς μου ζήσεται. Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ Κυρίῳ ἀγαλλιάσομαι, χαρίσομαι ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ σωτήρι μου».
Ποὺ σημαίνει, ἂν κανεὶς λιποψυχήσει καὶ ἀδημονήσει στὶς διάφορες δοκιμασίες, ἂς μάθει, λέει ὁ Κύριος, ὅτι δὲν ἐπαναπαύεται ἡ ψυχή μου σ’ αὐτόν. Ὁ δίκαιος ποὺ πιστεύει σ’ ἐμένα καὶ τηρεῖ τὸ Νόμο μου, θὰ σωθεῖ καὶ θὰ ζήσει. Ἐγὼ ὅμως, λέει ὁ Προφήτης, θὰ ἀγάλλομαι ἐλπίζοντας στὸν Κύριο. Θὰ γεμίσει χαρὰ ἡ καρδιά μου γιὰ τὸν σωτήρα μου Θεό.
Ὁ προφήτης Ἀββακοὺμ πέθανε εἰρηνικὰ καὶ τάφηκε στὸν τόπο τῶν πατέρων του.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ὄρος προέγραψας, τὴν Θεοτόκον Ἁγνὴν, ἐξ ἧς ἡμῖν ἔλαμψεν, ὁ τῶν ἁπάντων Θεός, σαρκὸς ὁμοιώματι. Ὅθεν σε ὡς Προφήτην, θεηγόρον τιμῶντες, χάριτος οὐρανίου, μετασχεῖν δυσωποῦμεν, πρεσβείαις σου θεοδέκτοις, Ἀββακοὺμ ἔνδοξε.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τῆς προφητείας τὴν κιθάραν τὴν θεόφθογγον
Τὴν προηχήσασαν Χριστοῦ τὴν συγκατάβασιν
Ἀββακοὺμ ἀνευφημήσωμεν τὸν Θεόπτην.
Ἐμπνευσθεῖς γὰρ τῇ ἐλλάμψει τοῦ Θεοῦ ἡμῶν
Ἐμφανῶς προδιετύπωσε τὰ μέλλοντα,
Τούτῳ λέγοντες, χαῖρε σκεῦος τοῦ Πνεύματος.
Μεγαλυνάριον.
Τὸ φῶς ὡς προεῖπας τὸ Πατρικόν, ἐν ναῷ οἰκείῳ, καθωράθη σωματικῶς· ὅθεν οἱ τὴν αἴγλην, αὐτοῦ εἰσδεδεγμένοι, ἐν ὕμνοις Ἀββακούμ σε, φαιδροῖς δοξάζομεν.
Ἡ Ἁγία Μυρώπη ἢ Μερόπη ἡ Μάρτυς
Ὄντως μύρον πέφηνε Χριστῷ Μυρόπη,
Σῶμα προσδοῦσα διὰ τοῦτον βασάνοις.
Ἀπὸ τὶς πιὸ γενναῖες γυναῖκες, ποὺ μαρτύρησαν στὰ πρῶτα χρόνια τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας.
Ἔζησε στὰ μέσα του 3ου αἰώνα μ.Χ. καὶ γεννήθηκε στὴν πόλη Ἔφεσο.
Ἔχασε νωρὶς τὸν πατέρα της καὶ ἀνατράφηκε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὴν μητέρα της, ποὺ καταγόταν ἀπὸ τὴ Χίο. Λέγεται ὅτι στὴν Ἔφεσο, ἡ Ἁγία πήγαινε καθημερινὰ στὸν τάφο τῆς Ἁγίας Ἐρμιόνης, θυγατέρας τοῦ Ἀποστόλου Φιλίππου καὶ ἔπαιρνε τὸ ἀναβλύζον ἀπ’ αὐτὸν μύρο καὶ τὸν ἔδινε μὲ ἀφθονία στοὺς πιστούς, γι’ αὐτὸ καὶ ὀνομάστηκε Μυρώπη.
Ὅταν ὁ Δέκιος ἐξαπέλυσε ἄγριο διωγμὸ κατὰ τῶν χριστιανῶν, ἡ Μυρώπη μὲ τὴν μητέρα της ἄφησε τὴν Ἔφεσο καὶ πῆγαν στὴ Χίο, ὅπου εὐεργετοῦσαν ἀπόρους ἀσθενεῖς. Ἀλλὰ ὁ διωγμὸς ἐξαπλώθηκε καὶ στὴν εἰρηνικὴ Χίο καὶ μεταξὺ τῶν θυμάτων ἦταν καὶ ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος († 14 Μαΐου).
Ὁ εἰδωλολάτρης ἄρχοντας Νουμέριος, διέταξε νὰ μείνει ἄταφο τὸ σεπτὸ λείψανο τοῦ μάρτυρα. Ἀλλὰ ἡ Μυρώπη, ἀφοῦ διέφυγε τῆς προσοχῆς τοῦ φύλακα, μαζὶ μὲ τὶς ὑπηρέτριές της, πῆρε τὸ λείψανο καὶ τὸ ἔθαψε μὲ μεγάλη εὐλάβεια. Τότε ὁ Νουμέριος διέταξε νὰ τιμωρηθεῖ αὐστηρὰ ὁ φρουρός.
Ἡ εἴδηση συντάραξε τὴν φιλοδίκαια καὶ εἰλικρινὴ κόρη. Γι’ αὐτὸ καὶ παρουσιάστηκε χωρὶς δισταγμὸ καὶ εἶπε ὅλη τὴν ἀλήθεια στὸν ἄρχοντα.
Ὁ Νουμέριος, χωρὶς νὰ συγκινηθεῖ ἀπὸ τὴν εὐψυχία τῆς Μυρώπης, γεμάτος θυμὸ καὶ ἐκδίκηση, διέταξε νὰ τιμωρηθεῖ ἡ Μυρώπη μέχρι θανάτου. Τότε οἱ στρατιῶτες τὴν ξάπλωσαν στὴ γῆ καὶ τὴν ἔδειραν σκληρὰ μὲ χοντρὰ ραβδιά.
Ἡ ἀνδρεία τῆς Μυρώπης ὑπέμεινε τὶς θανατηφόρες πληγές, χωρὶς κραυγὴ καὶ λιποψυχία.
Εὔψυχη μὲ τὴν θεία χάρη, ἔμεινε ἀκλόνητη στὴν πίστη, καὶ παρέδωσε μετὰ ἀπὸ λίγο τὸ πνεῦμα της στὴν φυλακή, ἀνεβαίνοντας στὰ ἀθάνατα σκηνώματα τῶν δικαίων.
Στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Delehaye ἡ μνήμη της γιορτάζεται στὶς 23 Νοεμβρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ήχος α`. Της ερήμου πολίτης.
Καλλιμάρτυς Μυρόπη, και Χριστού Νύμφη άφθορε, νυν Αυτώ παρεστώσα ως ωραία και πάγκαλος, ως λίθους φαιδρούς και διαυγείς, τα στίγματα φέρουσα σαρκός, και αιμάτων την πορφύραν ως βασιλίς περικειμένη ένδοξε, δυσώπει αυτόν υπέρ ημών, των εκ πόθου ευφημούντων σου, ύμνοις επινικίοις και ωδαίς την θείαν άθλησιν.
Κοντάκιον
Ήχος γ`. Η Παρθένος σήμερον.
Φερωνύμως άφθονα, ω Αθληφόρε Μυρόπη, μύρα βρύεις χάριτας, τας των θαυμάτων και νέμεις, άπασι τοις δεομένοις και εκζητούσι, πίστει τε και ευλαβεία προσερχομένοις, τη σορώ σου τη πανσέπτω, ήτις κατέχει Μάρτυς την κόνιν την σην.
Κάθισμα
Ήχος δ`. Επεφάνης σήμερον.
Αικισμών ταις στίγμασι, πεποικιλμένη, και βαφαίς αιμάτων σου, πεφοινιγμένη νοερώς, Χριστού εν δόξη παρίστασαι, τω θείω θρόνω, Μυρόπη αοίδιμε.
Ὁ Οἶκος
Ως νυμφευθείσα τω Χριστώ διά βίου καθαρότητι, και αθλήσεως λαμπρότητα, καλλιπάρθενε Μυρόπη αξιάγαστε, θαυμάτων χάριτας βρύεις φερωνύμως ως μύρα, και νέμεις πάσι τοις πίστει και πόθω, τη παντίμω σορώ σου προσιούσι` ανεκφοίτητος γαρ εν αυτή μένει η του Αγίου Πνεύματος χάρις, ως εν εαυτή κατεχούση, την ιεράν κόνιν την σην.
Οἱ Ἅγιοι Ἰωάννης, Ἠρακλείμων, Ἀνδρέας καὶ Θεόφιλος οἱ Ἐρημίτες
Ἀνδρῶν τετρακτὺς εἰς ἄλυπον χωρίον,
Ἐκ θλίψεως γέμοντος ἦλθε χωρίου.
Κατάγονταν ἀπὸ τὴν πόλη Ὀξύρρυγχο τῆς Κάτω Αἰγύπτου, στὴν δυτικὴ ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Νείλου καὶ ἦταν γιοὶ γονέων χριστιανῶν. Διάβαζαν τὶς Ἅγιες Γραφὲς καὶ θέλησαν τὴν ἐρημικὴ ζωή.
Στὴν ἔρημο, γνώρισαν κάποιο ὑπέργηρο εὐσεβὴ ἐρημίτη καὶ ἔμειναν κοντά του ἕναν χρόνο, ἀσκούμενοι.
Ὅταν πέθανε ὁ γέροντάς τους, αὐτοὶ ἔμειναν ἐκεῖ γιὰ 60 ὁλόκληρα χρόνια μὲ πολλὴ ἄσκηση καὶ προσευχή.
Κάθε Σάββατο, πήγαιναν στοὺς πλησιέστερους συνοικισμοὺς καὶ κήρυτταν στοὺς ἀνθρώπους τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι στήριζαν ψυχές, μέχρι ποὺ εἰρηνικὰ ἀπεβίωσαν.
Άγιος Σολομών Αρχιεπίσκοπος Εφέσου
Θνήσκει Σολομών, ουχ’ ο του Δαβίδ γόνος,
Αλλ’ ο Σολομών αρχιποιμήν ποιμένων.
Δεν έχουμε λεπτομέρειες για τον βίο του Αγίου (βλεπε και 1 Δεκεμβρίου).
Ὁ Ἅγιος Ἄβιβος ὁ Μάρτυρας ὁ νέος
Προς πυρ Άβιβος είπεν αλγείν ουκ έχω,
Έχων συνόντα του πυρός τον Δεσπότην.
Ὑπῆρξε στὰ χρόνια του βασιλιὰ Λικινίου (307 – 323) καὶ ἦταν διάκονος στὴν πόλη Θαλσεΐ.
Ἐπειδὴ δίδασκε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ περιφερόμενος πόλεις καὶ χωριά, συνελήφθη.
Ὁμολόγησε τὸν Χριστὸ μπροστὰ στὸν ἔπαρχο καὶ καταδικάστηκε νὰ καεῖ ζωντανὸς στὴ φωτιά.
Οἱ χριστιανοὶ ἀφοῦ πῆραν τὸ ἅγιο λείψανό του, μὲ τιμὲς τὸ ἔθαψαν μαζὶ μὲ αὐτὰ τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Γουρία καὶ Σαμονᾶ († 15 Νοεμβρίου) στὸ μέρος Βηθελακικλᾶ.
Ὁ Ἅγιος Μωϋσῆς (ἢ Μωσής) ὁ Ὁμολογητής
Ἄγνωστος στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικόδημου.
Μνημονεύεται σὰν Ὁμολογητὴς τὴν 2α Δεκεμβρίου στὸν Συναξαριστὴ Delehaye.
Στὸν Παρισινὸ Κώδικα 1578 ἀναφέρεται τὴν 3η Δεκεμβρίου σὰν Μωϋσῆς ὁ Οἰκονόμος, ποὺ μᾶλλον θὰ εἶναι ὁ ἴδιος μὲ τὸν ὁμολογητή.
Ὁ Ὅσιος Κύριλλος ὁ Φιλεώτης
Ύλης υπερβάς την δυάδα παμμάκαρ,
(ήτοι την επιθυμίαν και τον θυμόν)
Παρίστασαι νυν τη αΰλω Tριάδι.
Γεννήθηκε τὸ 1015 στὸ χωριὸ Φιλέα τῆς ἐπαρχίας Δέρκων τῆς Θράκης. Κατὰ τὸ Ἅγιο Βάπτισμα ὀνομάστηκε Κυριάκος (Κύριλλος ὑπῆρξε ἔπειτα τὸ καλογερικό του ὄνομα) καὶ ἀπὸ μικρὸς διακρίθηκε στὰ ἱερὰ γράμματα. Στὸ εἰκοστὸ ἔτος τῆς ἡλικίας του παντρεύτηκε καὶ ἀπόκτησε παιδί.
Ἀλλὰ ἐπειδὴ εἶχε ζῆλο στὸν μοναχικὸ βίο, ὅπως ὅλοι της ἐποχῆς ἐκείνης, ἀποφάσισε νὰ ἐγκαταλείψει τὴν γυναίκα του καὶ τὸ παιδί του καὶ νὰ ἀποσυρθεῖ σὲ μοναστήρι, λέγοντας στὴν γυναίκα του: «ἢ νὰ χωρίσουμε, ἢ νὰ πᾶμε καὶ οἱ δυὸ σὲ μοναστήρι».
Ἡ γυναίκα του ὅμως δὲν δέχτηκε τίποτα ἀπὸ αὐτὰ καὶ ἔτσι ὁ Κύριλλος ἔμεινε στὸ σπίτι του ζώντας ἀσκητικά.
Ἔπειτα ἵδρυσε (1060) μοναστήρι στὸ χωριὸ ἐκεῖνο, τοῦ ὁποίου τὸ ναὸ ἀνήγειρε ὁ Ἀλέξιος Κομνηνός.
Ἔτσι αφοῦ ὁσιακὰ ἔζησε ὁ Κύριλλος, ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ τὸ 1110.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ξένος καὶ πάροικος, τῶν ἐπιγείων τερπνῶν, ζωὴν τὴν ἰσάγγελον, ἐπολιτεύσω σαφῶς, Πατὴρ ἡμῶν Κύριλλε· ὅθεν τὰς οὐρανίους, εἰληφὼς ἀντιδόσεις, πρέσβευε θεοφόρε, τῷ Σωτῆρι τῶν ὅλων, δοθῆναι τοῖς σὲ τιμῶσι, χάριν καὶ ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀκολουθήσας τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, τῶν προσηκόντων ἀπηρνήσω τὴν σχέσιν, καὶ τὸν σταυρόν σου Κύριλλε ἐβάστασας στερρῶς· ὅθεν ἐχρημάτισας, τῆς Τριάδος δοχεῖον, καὶ Ὁσίων σύσκηνος, διὰ βίου ἐνθέου· μεθ’ ὧν δυσώπει πάντοτε Χριστόν, ὑπὲρ τῶν πίστει, τιμώντων σε Ὅσιε.
Μεγαλυνάριον.
Σύνοικον τὴν χάριν πεπλουτηκώς, συζύγου τὸν πόθον, ὑπερεῖδες θεοπρεπῶς, καὶ δικαιοσύνης, ἐργάτης ἀνεδείχθης, Κύριλλε θεοφόρε· διὸ δεδόξασαι.
Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Ἔγκλειστος ὁ ἐν τῷ Σπηλαίῳ (Ρῶσος)
Ο Όσιος Αθανάσιος έζησε στην Λαύρα των Σπηλαίων και θεράπευε όσους τον επισκέπτονταν με πίστη.
Ὁ Ὅσιος Ἀββακοὺμ ὁ ἀσκητὴς
Ρώτησαν κάποτε ἕνα γέροντα ἀσκητὴ νὰ τοὺς πεῖ ἀπὸ τὴν πείρα του, πῶς μπορεῖ ἕνας ἄνθρωπος νὰ σωθεῖ.
Κι αὐτός, ἀφοῦ ἔσκυψε καὶ σκέφτηκε λίγο, σήκωσε τὸ κεφάλι καὶ ἀπήντησε:
— Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ σωθεῖ μόνο σὰν βαδίσει τὸν σωστὸ δρόμο.
— Καὶ ποιὸς εἶναι, γέροντα, ὁ σωστὸς δρόμος;
Ὁ ἀσκητής, ἀφοῦ βυθίστηκε καὶ πάλι σὲ σκέψεις, τίναξε ξαφνικὰ τὸ κατάλευκο κεφάλι καὶ εἶπε ἀποφασιστικά:
– Ὁ ἀνήφορος.
Ναί! Ὁ ἀνήφορος εἶναι ὁ σωστὸς ἀλλὰ καὶ σωστικὸς δρόμος.
Αὐτὸν πρέπει νὰ πάρει καὶ νὰ βαδίσει μὲ ὑπομονὴ καὶ σταθερότητα καθένας, ποὺ ποθεῖ καὶ θέλει νὰ ἐπιτύχει τὴν σωτηρία του.
Τὸν ἀνήφορο διάλεξαν καὶ μὲ ὑπομονὴ καὶ ἐπιμονὴ βάδισαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι καὶ Μάρτυρες τῆς πίστεως καὶ τῆς πατρίδος μας.
Τὸν ἀνήφορο βάδισε καὶ ὁ Ὅσιος Ἀββακούμ, ποὺ τὴν μνήμη του γιορτάζουμε στὶς 2 Δεκεμβρίου.
Γι’ αὐτὸν χαράσσονται καὶ οἱ παρακάτω λίγες γραμμές.
Ἄγνωστη ἡ πατρίδα του, ἄγνωστοι καὶ οἱ γονεῖς του. Ἐκεῖνο ποὺ ὑποτίθεται δι’ αὐτὸν εἶναι, πὼς ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς 300 «Ἀλαμανούς» ἁγίους, ποὺ ἦρθαν στὴν Κύπρο ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη καὶ ἀσκήτεψαν σὲ διάφορα μέρη τοῦ νησιοῦ μας. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἤσαν Ἕλληνες ἐργάτες ποὺ δούλευαν στὴ Γερμανία ἢ «Ἀλαμανία» (Allemagne). Ἔλαβαν μέρος στὴ Β’ Σταυροφορία (1147 – 1149) καὶ μετὰ τὴν διάλυσή της, ἀφοῦ πῆγαν καὶ προσκύνησαν στὴν Ἱερουσαλήμ, ἀποφάσισαν νὰ ζήσουν τὴν μοναχικὴ ζωὴ στὴν ἔρημό του Ἰορδάνη. Ἐπειδὴ ὅμως ἐκεῖ οἱ Λατίνοι διαρκῶς τοὺς ἐνοχλοῦσαν, ἦρθαν στὴν Κύπρο καὶ διασκορπίστηκαν στὸ ὄμορφο νησί μας. Ὁ Ὅσιος Ἀββακούμ, ἀφοῦ ἐπισκέφθηκε διάφορους τόπους, ἐγκαταστάθηκε στὸ τέλος στὴν περιοχὴ τῆς Σολέας καὶ μάλιστα στὸ ὄρος τῆς Καλαμιθάσας, ποὺ εἶναι δυτικὰ ἀπὸ τὸ χωριὸ τῆς Πιτσιλιᾶς Φτερικούδι. Ἐκεῖ, σὲ μιὰ σπηλιά, ἔστησε τὸ ἀσκητήριό του καὶ ἄρχισε ἔντονα τὸν ἀγώνα του γιὰ τὴν ἠθική του τελείωση.
Τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας «ἀγωνίζεσθε εἰσελθεὶν διὰ τῆς στενῆς πύλης» (Λουκ. ιγ’ 24), ἔγιναν γιὰ τὸν ἅγιό μας ἕνα σύνθημα, μὰ καὶ ἕνας τρόπος ζωῆς. «Στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν» (Ματθ. ζ’ 14), σκεφτόταν. Πόσο στενὴ εἶναι ἡ θύρα καὶ γεμάτος δυσκολίες καὶ κινδύνους ὁ δρόμος ποὺ φέρει στὴν αἰώνια ζωή! Εἶναι δύσκολος ὁ δρόμος, γιατί ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ τὸν βαδίσει, πρέπει νὰ ἔχει ὑπ’ ὄψην του πὼς πρέπει πολὺ νὰ παλέψει. Νὰ παλέψει μὲ τὸν ἑαυτό του πρῶτα καὶ ὕστερα μὲ τὸν κόσμο τῆς ἁμαρτίας. Μὲ τὶς κακὲς παρακινήσεις τῶν ἀνθρώπων ποὺ εἶναι γύρω του. Καὶ ἀκόμη μὲ τὸν πονηρὸ διάβολο.
Τὰ γνωρίζει αὐτὰ ὁ φωτισμένος ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ καὶ ἀναλαμβάνει τὸν ἀγώνα του μὲ ζῆλο φλογερό. Μιὰ σκέψη καὶ ἕνας πόθος κυριαρχεῖ μέσα στὴν ψυχή του. Πῶς νὰ ἀρέσει στὸν Θεό. Τὰ προστάγματα τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου εἶναι πάντα μπροστά του. Καὶ εἶναι μπροστά του, γιατί ἡ μελέτη τοῦ ἁγίου αὐτοῦ βιβλίου, ὅσο καὶ ὁλόκληρης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἔγιναν καθημερινὴ φροντίδα του. Τὴν σύσταση τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, «οὐκ ἀποστήσεται ἡ Βίβλος τοῦ νόμου τούτου ἐκ τοῦ στόματός σου καὶ μελετήσεις ἐν αὐτῷ ἡμέρας καὶ νυκτός» (Ἰησ. τοῦ Ναυῆ α’ 8), τὴν θεωρεῖ σὰν σύσταση, ποὺ γίνεται σὲ κάθε πιστό.
Κάθε πιστὸς ποὺ θέλει νὰ προχωρεῖ στὴν πνευματικὴ ζωὴ πρέπει νὰ μὴν ἀφήνει ἀπὸ τὰ χέρια του ποτὲ οὔτε καὶ ἀπὸ τὴν καρδιὰ καὶ ἀπὸ τὸ στόμα του τὸ βιβλίο τοῦ Θεοῦ, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, τὴν Παλαιὰ δηλαδὴ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὸ βιβλίο αὐτὸ κάθε συνειδητὸς πιστὸς πρέπει νὰ τὸ μελετάει τακτικά. Αὐτὸ κάνει καὶ ὁ ἀσκητής μας. Ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ ἀντλεῖ τὰ ἐπιχειρήματά του γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τοὺς ποικίλους πειρασμοὺς ποὺ ὁ διάβολος παρεμβάλλει στὸν ἀγώνα του μέρα καὶ νύκτα. Ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ διδάσκεται καὶ πάλι πόση εὐτυχία γεμίζει τὴν ψυχὴ ἐκείνων ποὺ μὲ τὴν θέλησή τους ἀναλαμβάνουν τὴν ὑποταγὴ τοῦ ἐαυτοῦ τους στὸν «χρηστὸν ζυγὸν τοῦ Κυρίου».
Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ τὸν Θεό. Κοντὰ στὸν Θεὸ καὶ μόνο μπορεῖ νὰ βρεῖ αὐτὸς τῆς ψυχῆς του τὴν εἰρήνη, τὴν ἀληθινὴ χαρά, μὰ καὶ τὴν μακαριστὴ εὐτυχία. Ἐλεύθερος πλάστηκε ὁ ἄνθρωπος. Τὴν ἐλευθερία του ὅμως μπορεῖ νὰ τὴν διαφυλάξει μόνο σὰν ὑποτάξει τὴν θέλησή του στὴν θέληση τοῦ Θεοῦ. Σ’ αὐτὴ τὴν κατάσταση βρισκόταν ὁ ἄνθρωπος μέχρι τὴν ἡμέρα ποὺ ἁμάρτησε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ζωή του ἦταν χωρὶς πόνους καὶ λύπες. Ζωὴ εὐλογημένη σὲ ὅλα. Δυστυχῶς ἡ ἁμαρτία ποὺ ἀντιστρατεύεται πάντα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μίλησε κακὰ στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ αὐτὸς παρασύρθηκε καὶ νικήθηκε καὶ ἔπεσε, καὶ ξέκοψε τὸ θέλημά του ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἀποτέλεσμά μας εἶναι γνωστό. Ὁ ἄνθρωπος τότε, ὅπως λέγει ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ βεβαιώνει καὶ ἡ ἱστορία, κατήντησε σὲ μία ἄθλια κατάσταση. Πόσο παραστατικὰ περιγράφει τὸ κατάντημα τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἁμαρτίας ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. «Ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὧν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὠμοιώθη αὐτοίς».
Ἡ ἁμαρτία ἀποκτήνωσε καὶ ἀποκτηνώνει τὸν ἄνθρωπο.
Ἀπὸ τὴν τρομερὴ αὐτὴ κατάσταση ἔβγαλε τὸν δυστυχισμένο ἄνθρωπο μὲ τὴν ἐνανθρώπησή του ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος μας. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεὶν ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι» εἶναι τὸ σάλπισμά Του γιὰ μετάνοια. Ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸ Πανάγιο πρόσωπό Του ζήτησε καὶ ζητᾶ ὁ Κύριος ἀπὸ τὸν καθένα μὲ τοῦτο τὸ προσκλητήριό του. Ἑκατομμύρια σαγηνεύτηκαν ἀπὸ αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὰ λόγια τῆς ἀγάπης του. Ἀνάμεσά τους καὶ ὁ ἅγιός μας. Μελετᾶ μὲ ζῆλο τὰ λόγια Του καὶ ἀγωνίζεται μὲ πάθος ἐνάντια στὴν ἁμαρτία. Ὁλόκληρο τὸν ἑαυτόν του τὸν προσφέρει στὸν Κύριο. Συχνά –πυκνὰ ἐπαναλαμβάνει τοῦ ψαλμωδοῦ τὰ λόγια:
«Ἀποκάλυψαν τοὺς ὀφθαλμούς μου, καὶ κατανοήσω τὰ θαυμάσια ἐκ τοῦ νόμου σου».
Δηλαδή, Κύριε, ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μου κάθε ἐμπόδιο καὶ φώτισε τὸ μυαλό μου, ὥστε νὰ μπορέσω νὰ κατανοήσω τὸ θαυμαστὸ βάθος τῆς σοφίας καὶ τὴν χρησιμότητα τοῦ νόμου σου.
Θέλει νὰ ἐμβαθύνει ἡ ἁγνὴ ἐκείνη ψυχὴ στὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ βοηθᾶ καὶ ἄλλους. Πόσο εὐσεβὴς ὁ πόθος του! Μὰ καὶ πόσο διδακτικὸς γιὰ τοὺς χριστιανοὺς τῆς ἐποχῆς μας, οἱ ὁποῖοι γιὰ μύρια πράγματα ἐνδιαφέρονται καὶ φροντίζουν καὶ γιὰ ἕνα μονάχα ἀδιαφοροῦν. Γιὰ τὴν γνωριμία τους μὲ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν κατανόησή του, ἀλλὰ καὶ τὴν προσφορά του στοὺς γύρω τους.
Ἕνας ποὺ γεύθηκε τὸ μέλι εἶναι φυσικὸ νὰ θέλει τὴ γλυκύτητά του νὰ τὴ γνωρίσουν καὶ ἄλλοι. Γεύθηκε τὸ μέλι τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ὁ Ἅγιός μας. Τὴν εὐχαρίστηση καὶ χαρά, ποὺ δοκιμάζει ὁ ἴδιος μὲ τὴν καθημερινὴ περιπλάνησή του στοὺς χλοεροὺς λειμῶνες τῆς Ἁγίας Γραφῆς, δὲν τοῦ εἶναι εὔκολο νὰ τὴν κρατήσει μόνο γιὰ τὸν ἑαυτό του. Ἕνα ἔργο ἱεραποστολῆς ἀρχίζει μὲ ζῆλο στὰ γειτονικὰ χωριά, μὰ καὶ σ’ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τὸν ἐπισκέπτονται στὸ ἀσκητήριό του καὶ μία παρότρυνση γιὰ ἔργα ἀγάπης.
Μὲ τὶς προτροπές του οἱ κάτοικοι τοῦ χωρίου Καλαμιθάσα, ποὺ βρισκόταν στοὺς πρόποδες τοῦ ὁμώνυμου ὄρους, ἀνέλαβαν νὰ κτίσουν μία ἐκκλησία πρὸς τιμὴ τοῦ προφήτου Ἀββακούμ. Στὸ κτίσιμο βοηθᾶ καὶ ὁ Ὅσιος. Κάθε μέρα κατεβαίνει ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ ὄρους ὅπου εἶχε τὸ ἀσκητήριό του, γιὰ νὰ προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του ὡς ἐργάτης. Μαζὶ μὲ τὴν ὑλικὴ αὐτὴ προσφορά του, δὲν ἀμελεῖ νὰ προσφέρει ἀπὸ τὸ πολύτιμο θησαυροφυλάκιο τῆς καρδιᾶς του καὶ τὰ πνευματικά. Σὰν φωτεινὴ λαμπάδα ξεχύνει τὸ ἱλαρὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου στὶς σκοτισμένες καρδιὲς ποὺ ἐργάζονται μαζί του. Μὲ τὰ λόγια του, λόγια καλοσύνης καὶ ἀγάπης, λόγια φόβου Θεοῦ, οἱ πονεμένοι καὶ πολυβασανισμένοι ἐκεῖνοι ἄνθρωποι τῶν βουνῶν βρίσκουν ἀνακούφιση καὶ παρηγοριά, ἀλλὰ καὶ τὸν φωτισμὸ καὶ τὴ χειραγώγησή τους στὸν δρόμο τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἀνθρωπιᾶς.
Ὅταν μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἡ μικρὴ ἐκκλησία τελείωσε, ὁ Ὅσιος ἔφτιαξε δίπλα σ’ αὐτὴν καὶ ἕνα μικρὸ δωμάτιο στὸ ὁποῖο καὶ ἐγκαταστάθηκε. Στὸ δωμάτιο αὐτὸ συνεχίζει τὴν ἀσκητικὴ ζωή του. Μιὰ ζωὴ ἐγκρατείας, νηστείας, ἀγρυπνίας καὶ ζωντανῆς προσευχῆς.
Τὸ ἀποτέλεσμα μιᾶς τέτοιας ζωῆς ὑπῆρξε ἄμεσο. Πλούσια «ἡ θεία χάρις, ἡ τὰ ἀσθενὴ θεραπεύουσα καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα» ἐπεσκίασε τὸν Ὅσιό μας. Καθηγίασε τὶς ἱερές του προσπάθειες. Φώτισε τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά του. Ἀλλὰ καὶ τὸν ἀνέδειξε ἐκλεκτὸ καὶ τιμημένο, ὅπως τὸν θέλει ὁ Κύριος. (Α’ Πέτρ. η’ 4).
Στὸ ταπεινὸ καὶ ἀπέριττο ἐκεῖνο δωμάτιο ἡ σεβάσμια καὶ ἐπιβλητικὴ μορφή του καὶ γενικὰ ἡ ἁγιότητά του τραβᾶ σὰν δυνατὸς μαγνήτης κοντά του πλήθη πιστῶν. Ὅλοι ἔρχονται γιὰ νὰ ἀκούσουν ἀπὸ αὐτὸν τὰ λόγια του, λόγια ζωῆς, μὰ καὶ νὰ πάρουν τὴν θαυματουργική του χάρη καὶ εὐλογία, γιατί πολὺ τὸν χαρίτωσε ὁ Κύριος καὶ μὲ τοῦτο τὸ δώρημα. Ὁ Ἅγιος θεραπεύει διάφορες ἀρρώστιες καὶ ἰδιαίτερα τὴν κωφότητα. Ἡ προθυμία του νὰ ἐξυπηρετήσει τὸν καθένα καὶ ἡ στοργή του πρὸς ὅλους ἦταν κάτι τὸ πολὺ συγκινητικό. Οἱ ἐπισκέπτες του φεύγουν ἀπὸ κοντὰ του πάντα γοητευμένοι, ἀνανεωμένοι καὶ μὲ καινούργιες ἀποφάσεις.
Ἔτσι πέρασε τὴν ζωή του ὁ ζηλωτὴς αὐτὸς λάτρης τῆς ἀγγελικῆς ζωῆς. Μέχρι τὴν τελευταία του πνοὴ βάστασε σταθερὰ μὲ ἔργα καὶ λόγια τὸν ζυγὸ τοῦ Κυρίου καὶ παρέδωκε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὰ χέρια τοῦ ἀγωνοθέτου Χριστοῦ, ἀπὸ τὸν ὁποῖο καὶ ἔλαβε «τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ». (Φιλιπ. γ’ 14).
Οἱ χριστιανοὶ τῶν γύρω χωριῶν στὸ ἄκουσμα τοῦ θανάτου του ἔτρεξαν καὶ μὲ δάκρυα στοργῆς καὶ εὐγνωμοσύνης κήδεψαν τὸ ἅγιο σκήνωμά του μέσα στὴν ἐκκλησία. Ἀργότερα ἔκτισαν καὶ ναὸ πρὸς τιμή του καὶ μέσα σ’ αὐτὸν ἐναπέθεσαν καὶ τὸ ἅγιο λείψανό του.
Ὅταν οἱ Τοῦρκοι κατέλαβαν τὸ μαρτυρικὸ νησί μας, τὸ χωριὸ Καλαμιθάσα στὸ ὁποῖο βρισκόταν ὁ ναὸς καὶ τὸ ἅγιο λείψανο καταστράφηκε ἀπὸ αὐτούς. Ὅσοι ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ἐπέζησαν, κατέφυγαν στὰ γύρω βουνά. Ἀργότερα κατὰ τὸν 19ο αἰώνα πολλοὶ Ἕλληνες ἦρθαν καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὸ Φτερικούδι. Στὴν ἐκκλησία, ποὺ ἔκτισαν στὸ χωριὸ αὐτὸ, πρὸς τιμὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἔφεραν καὶ τοποθέτησαν ἀπὸ τὸν κατεστραμμένο ναὸ τῆς Καλαμιθάσας διάφορες εἰκόνες, μεταξὺ τῶν ὁποίων μιὰ μεγάλη του προφήτου Ἀββακούμ. Στὸν ἴδιο ναό, ὁ κτήτοράς του ἀφιέρωσε καὶ μία μικρὴ εἰκόνα τοῦ Ὁσίου Ἀββακοὺμ μὲ διαστάσεις 0,95 Χ 0,167.
Στὴν εἰκόνα αὐτὴ ὁ Ὅσιος παρίσταται ὡς μοναχός. Στὸ δεξὶ χέρι κρατᾶ σταυρὸ καὶ στὸ ἀριστερὸ εἰλητάριο μὲ τὴν ἐπιγραφή:
«Ἰησοῦ μνήμη φωτίζει τὸν νοῦν».
Οἱ κάτοικοι τῶν γύρω χωριῶν τὴν ἡμέρα τῆς μνήμης τῶν Ἁγίων (2 Δεκεμβρίου), τοῦ Ὁσίου δηλαδὴ καὶ τοῦ Προφήτη Ἀββακούμ, συνέρχονται καὶ πανηγυρίζουν, μὰ καὶ ἀναλογίζονται μὲ συγκίνηση τὴν ἰδιαίτερη τιμὴ ποὺ τοὺς ἔχει γίνει ἀπὸ τὸν Πανάγαθο Θεὸ μὲ τὸν καθαγιασμὸ τῶν χωριῶν τους ἀπὸ τὴν Ἁγία μορφὴ τοῦ φλογεροῦ ἐργάτη τῆς ἀρετῆς, τοῦ Ὁσίου καὶ Θαυματουργοῦ Ἀββακούμ.
«Τιμὴ ἁγίου, μίμησις ἁγίου». Ὅσιοι χριστιανοὶ θεωροῦν καθῆκον τους νὰ συνεχίσουν νὰ προσφέρουν κάποια τιμὴ στὸν Ἅγιο Ἀββακούμ, ἂς προσπαθήσουν νὰ μιμηθοῦν τὴν ζωή του. Νὰ μιμηθοῦμε ὅλοι τὴν ἀγάπη του στὰ λόγια τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Νὰ μιμηθοῦμε τὴν προσήλωσή του στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἀγώνα τῆς ἀρετῆς. Σ’ αὐτὸ πολὺ θὰ βοηθήσει καὶ ἐμᾶς ἡ ἐγκράτεια, ὁ σεβασμός μας στὸν θεσμὸ τῆς νηστείας, ποὺ εἶναι ἡ μητέρα τῆς σωφροσύνης, ἡ εἰλικρινὴς μετάνοια καὶ ἡ ἀδιάλειπτος προσευχή. Στὴ στοργικὴ φωνὴ τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ «δεῦτε πρὸς μὲ πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι καγῷ ἀναπαύσω ὑμᾶς», ἂς σπεύσουμε νὰ ἀπαντήσουμε.
Μάλιστα, Κύριε, ἐρχόμαστε. «Βοήθησον ἡμῖν καὶ λύτρωσαι ἡμᾶς ἕνεκεν τῆς δόξης τοῦ ὀνόματός σου» (Ψαλμ. μγ’ 27). Μὲ τοῦτο τὸν τρόπο θὰ ἀπαλλαγεῖ ἡ ζωή μας ἀπὸ κάθε σύγχυση καὶ ταραχή. Καὶ ἀκόμη ἡ γαλήνη καὶ ἡ πνευματικὴ χαρά, ποὺ ὅλοι ποθοῦμε καὶ νοσταλγοῦμε, δὲν θὰ μένει σὲ μᾶς μονάχα ἕνας νοσταλγικὸς πόθος καὶ μία διακαὴς ἐπιθυμία, ἀλλὰ θὰ γίνει μία ζωντανὴ πραγματικότητα. Ὅταν δὲ καὶ πάλι θὰ φύγουμε ἀπὸ τοῦτο τὸν κόσμο τὸν προσωρινὸ καὶ μάταιο, ἡ ψυχικὴ σωτηρία «ἡ ἀσφαλής τε καὶ βεβαία» (Ἑβρ. στ’ 19) θὰ προσφερθεῖ καὶ σὲ μᾶς σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας, ποὺ βεβαιώνουν τὸ «εὐρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν».
Δία τῶν πρεσβειῶν τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἀββακούμ, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεὸς ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’.
Τῶν Κυπρῖων τὸ κλέος, Καλαμιθάσης τὸ καύχημα, καὶ θαυματουργὸς ἀνεδείχθης, Ἀββακοὺμ πατὴρ ἡμῶν, ὅσιε. Τῆς Σολέας ἀνεδείχθης φαεινός, ὡς λύχνος διαυγέστατος, σοφέ. Θεραπεύεις τοὺς νοσοῦντας καὶ τοὺς κωφεύοντας ἅμα, μακάριε. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Ὁ Ὅσιος Ἰσίδωρος
Δὲν ὑπάρχουν λεπτομέρειες γιὰ τὸν βίο τοῦ Ἁγίου.
Όσιος Ιωαννίκιος ο εν Σερβία
Ο Όσιος Ιωαννίκιος ήταν Σέρβος από τη περιοχή της Ζέτας (σημερινό Μαυροβούνιο) και έζησε τον 13ο αιώνα μ.Χ. Από μικρή ηλικία είχε την μεγάλη αγάπη προς τον Χριστό και νεαρός ακόμα, αποφάσισε να εγκαταλείψει τη κοσμική ζωή και το πατρικό του σπίτι και να ξεκινήσει το μοναχικό του βίο για τον οποίο είχε μεγάλο ζήλο.
Πρώτα μόνασε σε ένα βουνό που ονομάζεται Crna Reka (Μαύρο Ποτάμι) όπου πριν απ΄ αυτόν μόνασε άλλος ένας γνωστός ασκητής, ο Όσιος Πέτρος του Κόρης (st. Petar Koriski). Αλλά όταν έγινε γνωστός για την μεγάλη άσκηση του στους ανθρώπους, ο Όσιος έφυγε στη Ντρένιτσα (Drenica) και κρύφτηκε στο πυκνό δάσος όπου πέρασε ολόκληρη τη ζωή του στην άσκηση και την προσευχή.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Δεσπότης της Σερβίας, Γεώργιος Μπράνκοβιτς (Đurađ Brankovic) έφερε την άρρωστη κόρη του στον Άγιο, την οποία ο Άγιος Ιωαννίκιος θεραπεύτηκε. Για να τον ευχαριστήσει, ο Δεσπότης έχτισε ένα μοναστήρι στην περιοχή εκείνη, που σήμερα είναι γνωστό ως μοναστήρι Ντέβιτς. Στο μοναστήρι αυτό, που βρίσκεται στη περιοχή του Κοσσόβου, βρίσκονται και τα Ιερά λείψανα του Οσίου.
Άγιος Φιλάρετος Μητροπολίτης Κιέβου
Δεν έχουμε λεπτομέρειες για τον βίο του Ρώσου Αγίου.
Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γεροντίσσης
Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της «Γερόντισσας» βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους και είναι εφέστια εικόνα του Μοναστηρίου. Είναι αντίγραφο της ψηφιδωτής εικόνος της Παναγίας Γοργοεπηκόου, που βρισκόταν στη μονή Παντοκράτορος της Κωνσταντινουπόλεως. Η μορφή της είναι στη θέα γλυκύτατη, ευχάριστη και γεμάτη έλεος, αφήνοντας στον κάθε προσκυνητή αισθήματα χαράς, ευφροσύνης, αγαλλιάσεως, ελπίδας, παρηγοριάς και ευσπλαχνίας, δείχνοντας ότι προστρέχει στην ανάγκη των τέκνων Της και ότι πάντοτε παραμυθεί τους πιστούς Της.
Το πρώτο θαύμα της εικόνας αναφέρεται στους χρόνους της βασιλείας του Αλέξιου Α' του Κομνηνού, όταν αυτός άρχισε να κτίζει το αρχικό μονύδριο 500 μέτρα μακριά από τα σημερινά κτίρια της Μονής, πάνω σε ένα ύψωμα.
Τότε, ενώ οι εργάτες έκτιζαν κανονικά, το βράδυ η εικόνα της Παναγίας μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων έφευγαν αοράτως και όταν το πρωί τα αναζητούσαν τα έβρισκαν στο σημείο όπου είναι σήμερα κτισμένη η Μονή· ήταν βέβαια έρημος ο τόπος. Αφού αυτό έγινε πολλές φορές, τελικά κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα της Παναγίας το Μοναστήρι να κτιστεί στον τόπο που η ίδια είχε επιλέξει. Έτσι λοιπόν οικοδομήθηκε ο αρχικός πυρήνας της Μονής.
Την προσωνυμία «Γερόντισσα» την απέκτησε η εικόνα αργότερα, μετά από ένα καθοριστικό, για την ονομασία, θαύμα της Θεοτόκου. Η αρχική της θέση ήταν μέσα στο Ιερό Βήμα, πίσω από την Αγία Τράπεζα. Την εποχή λοιπόν εκείνη ζούσε ένας πολύ ενάρετος, όμως μεγάλος στην ηλικία και ετοιμοθάνατος λόγω ασθένειας, Ηγούμενος. Αυτός γνώρισε το τέλος του κατά Θεία Αποκάλυψη και πεθύμησε να κοινωνήσει τα Άχραντα και Ζωοποιά Μυστήρια του Κυρίου μας. Γι' αυτό και παρακάλεσε τον ιερομόναχο εφήμερο που ιερουργούσε την ημέρα εκείνη να συντομεύσει την Θεία Λειτουργία.
Ο ιερομόναχος, όμως, δεν υπάκουσε αμέσως στην επιθυμία του Ηγούμενου και συνέχισε να λειτουργεί αργά με αποτέλεσμα να επέμβει η ίδια η Παναγία. Ξαφνικά ακούστηκε από την Εικόνα η φωνή Της που τον διέταξε με αυστηρότητα να ολοκληρώσει σύντομα την Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να μεταλάβει ο Γέροντας.
Έτσι κι έγινε. Μόλις κοινώνησε ο Γέροντας, εκοιμήθει και από τότε έδωσαν σε Αυτήν την εικόνα Της την προσωνυμία «Γερόντισσα», λόγω της στενής Της σχέσης με τον «Γέροντα». Μετά από αυτό μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε έξω από το Ι. Βήμα στην αριστερή κολώνα του κυρίως Ναού, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα για την διευκόλυνση των προσκυνητών.
Η εικόνα ανακαινίστηκε και επενδύθηκε με νεώτερο αργυρό κάλυμα, υψηλής τέχνης, κατασκευασμένο μετά από εκφρασμένη επιθυμία της ίδιας της Θεοτόκου με έξοδα Κωνσταντινουπολίτισσας αρχόντισσας. Το πιθάρι που απεικονίζεται επάνω στο κάλυμα έγινε προς ανάμνηση θαύματος της Παναγίας.
Τον 17ο αιώνα μ.Χ. υπήρξε εποχή κατά την οποία στο Μοναστήρι δεν υπήρχε καθόλου λάδι. Η έλλειψη όμως των αναγκαίων ήταν τόσο μεγάλη ώστε οι Πατέρες εγκατέλειπαν την Μονή αναζητώντας αλλού τα απαραίτητα για τη ζωή. Ο Ηγούμενος τους προέτρεπε να πιστεύουν και να ελπίζουν στην «Γερόντισσα», όπως προσευχόταν και εκείνος και είχε την ελπίδα σε Αυτή. Επόμενο ήταν η Παναγία μας να μην διαψεύσει τις προσδοκίες του, και ένα πρωί οι πατέρες είδαν να ξεχειλίζει λάδι από την είσοδο της αποθήκης, όπου φυλάσσονται τα άδεια πιθάρια. Μπήκαν στην αποθήκη και είδαν ότι ένα από τα πιθάρια, που σώζεται μέχρι σήμερα, ξεχείλιζε από λάδι. Αντιλήφθηκαν την επέμβαση της Παναγίας και με αυτό το λάδι γέμισαν όλα τα άδεια δοχεία που βρίσκονταν στο Μοναστήρι. Τότε αυτό σταμάτησε να ξεχειλίζει. Από τότε μέχρι σήμερα το λάδι δεν έχει λείψει ποτέ ξανά από το Μοναστήρι Της.
Σε μία επιδρομή Σαρακηνών στη μονή ένας απ' αυτούς προσπάθησε να σχίσει την εικόνα σε κομμάτια, για να ανάψει μ' αυτά το τσιμπούκι του, αλλά έχασε αμέσως τον όρασή του και οι σύντροφοί του πέταξαν την εικόνα σε ένα κοντινό πηγάδι. Ο τυφλός ιερόσυλος παιδεύτηκε τόσο κατά την ώρα του θανάτου του, ώστε παράγγειλε στους δικούς του ακόμα και μετά το θάνατο του να πάνε στο Άγιον Όρος και να βγάλουν την εικόνα από το πηγάδι, πράγμα το οποίο και έγινε, αφού η εικόνα είχε παραμείνει εκεί ογδόντα χρόνια.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς Μήτηρ φιλεύσπλαγχνος, Χριστοῦ τοῦ πάντων Θεοῦ, Γερόντισσα πέφηνας, ἐν συμπαθείᾳ πολλῇ, ἡμῶν Ἀειπάρθενε. Ὅθεν ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς θερμῆς σου πρεσβείας, σπεύδοντες καθ’ ἑκάστην, εὐλαβῶς σοι βοῶμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Ὡς Γεροντίσσῃ ἡμῶν σοι προσπίπτομεν, καὶ ἰσχυρᾷ προστασίᾳ Πανάμωμε. Ἀλλ’ ὦ τοῦ Θεοῦ Μῆτερ Ἄχραντε, μὴ διαλίπῃς ἀεὶ προστατεύουσα, ἡμῶν ἐν κινδύνοις καὶ θλίψεσι.
Μεγαλυνάριον
Χάριν ἀναβλύζει ἡ σὴ Εικών, καὶ παραμυθίας, Θεοτόκε τὸν γλυκασμόν, τοῖς ἐν τῇ πικρίᾳ, παθῶν συνεχομένοις, Γερόντισσα καὶ πόθῳ σὲ μεγαλύνουσι.
Πηγές: http://www.saint.gr/12/02/index.aspx
http://www.synaxarion.gr/gr/m/12/d/2/sxsaintlist.aspx